Với hơn 1.000 năm tuổi, đền Bạch Mã Hà Nội là di tích lịch sử văn hóa đặc biệt có giá trị, là một trong những chứng tích quan trọng về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, nghệ thuật cũng như đời sống tinh thần của Hà Nội ngay trong lòng phố cổ với nhiều nét đặc sắc về lịch sử và triết học, về vị Thần được thờ.
Ông Nguyễn Văn Sâm, nguyên là bộ đội đặc công, hiện là thủ từ ngôi đền cho chúng tôi biết đền Bạch Mã thờ Long Đỗ chính khí tức là Quốc Đô Thành hoàng Thăng Long, được gọi là “Đông trấn chính từ” – trấn ở phía Đông thành. Trải qua các triều đại, ngôi đền còn được trùng tu nhiều lần sau đó. Đây là một ngôi đền lớn quy mô bề thế còn lưu giữ được những nét kiến trúc đặc sắc thời Lý, Trần, Nguyễn.
Ðền có kiến trúc đẹp mang đậm phong cách kiến trúc nghệ thuật cổ, rất đa dạng, phong phú và hấp dẫn thông qua các hoa văn họa tiết chạm trổ tinh xảo tại các bộ vì, cột, kèo, xà ngang được làm bằng gỗ quý và các chân đá kê hình lục giác, hình tròn.Là một địa điểm chiêm bái rất được nhiều khách du lịch cũng như người dân địa phương tinh tưởng đến phúng viếng.
Ðền còn lưu giữ được 15 tấm bia đá cổ ghi lại việc sửa đền, quy định tuổi lên lão, thể lệ đóng góp, tập tục ăn uống, việc chúa Trịnh cho phép được miễn sưu dịch, tiền thuế để trông nom, chăm sóc đền. Ngoài ra đền còn giữ được nhiều sắc phong của các triều vua từ thời Lê, Tây Sơn đến triều Nguyễn, cùng nhiều hiện vật, đồ thờ tự quý hiếm khác. Ðền đã được Nhà nước xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1986.
Theo ông Sâm, đại diện Ban quản lý Dự án tu bổ đền Bạch Mã, có được ngôi đền đẹp đẽ, bảo tồn nguyên kiến trúc cũ, thật sự bền vững này, trong hai năm (2007-2009) người dân đã đóng góp hơn 2,5 tỷ đồng để trùng tu toàn phần đền gồm Cung cấm, Trung tế, Tiền tế và Phương Đình.Thành phố Hà Nội cũng đã đầu tư hơn 3 tỷ đồng để làm lại Nghi môn. Đây là một trong những chương trình đẩy mạnh du lịch Hà Nội nhân kỷ niệm 1000 năm văn hiến thủ đô.
Trước ngày 30/6, toàn bộ dự án chắc chắn sẽ hoàn thành. Ðền Bạch Mã mãi mãi là biểu tượng của kinh thành Thăng Long nghìn năm văn hiến có ý nghĩa giáo dục truyền thống dựng nước, giữ nước trong mọi thế hệ,” ông Sâm vui vẻ khẳng định./.
